Opłacalność pompy ciepła

Pompy ciepła wyraźnie zyskują na popularności od kilku lat, jednak o ile sama zasada działania jest już dla większości osób znana, o tyle wiele osób nie jest przekonanych o funkcjonalności i oszczędności takiego rozwiązania. Potencjalni klienci często sądzą, że koszty inwestycyjne instalacji grzewczych z pompą ciepła są bardzo wysokie. Na szczęście, dzięki rosnącej popularności powietrznych pomp ciepła, koszty inwestycji są na rozsądnym poziomie. Na tej stronie udowodnimy, że koszt montażu pompy ciepła może być atrakcyjny w porównaniu z kosztem dobrze wyposażonej kotłowni gazowej, a koszt eksploatacyjny niższy.

Patrząc pod kątem ekonomicznym, gruntowe pompy ciepła posiadają wyższą sprawność (wyższy współczynnik COP), stabilniejszą pracę ze względu na pobieranie energii z gruntu, gdzie na odpowiedniej głębokości temperatury na przestrzeni roku są w dużej mierze stałe. Gruntowe pompy ciepła, pomimo swoich zalet są kosztowniejsze inwestycyjnie od powietrznych pomp ciepła, głownie przez konieczność przeprowadzenia pionowych odwiertów lub wykopów. Nie bez znaczenia jest również kształt i powierzchnia działki – do wykonania dolnego źródła potrzeba znacznie więcej miejsca niż do ustawienia zewnętrznej jednostki powietrznej pompy ciepła. Przez ostatnie kilka lat były to najczęściej montowanie pompy ciepła w Polsce.

Powietrzne pompy ciepła czerpiąc energię z powietrza zewnętrznego, mogą pracować przy temperaturze zewnętrznej do -20 st. C przy użyciu wbudowanej sprężarki. Przy temperaturze poniżej tej wartości włącza się wbudowana grzałka elektryczna, która ma za zadanie wytworzyć dodatkową, chwilową moc grzewczą. Z naszego doświadczenia wynika, że aby zachować komfortowe warunki cieplne w domu, punkt uruchomienia grzałki elektrycznej powinien wynosić -15 st. C. To jednoznacznie wskazuje, że nawet przy wyjątkowo niskich temperaturach powietrza zewnętrznego, nadal z powodzeniem możemy używać pompy ciepła do ogrzewania budynku i ciepłej wody użytkowej.

Ze względu na niewielkie wymiary, powietrzne pompy ciepła świetnie sprawują się w ciasnej zabudowie miejskiej lub zabudowie szeregowej. Sprawność powietrznej pompy ciepła spada wraz ze spadkiem temperatury powietrza zewnętrznego. Koszty montażu powietrznych pomp ciepła są zdecydowanie niższe niż w przypadku ich gruntowych odpowiedników, jednak koszt eksploatacji jest nieco wyższy. Biorąc pod uwagę postęp technologiczny (wyższa sprawność współczesnych powietrznych pomp ciepła niż kilka lat temu, obecnie niemal dorównująca swymi parametrami pompom gruntowym) i niższe ceny jednostek, powietrzne pompy ciepła wyraźnie zyskują na popularności, w szczególności w budynkach po termomodernizacji.

W tym miejscu należy zaznaczyć, że panujący mit o tym, że pompy ciepła nie nadają się do naszego klimatu jest nieprawdziwy. Globalne ocieplenie jest faktem i każdy może zauważyć, że temperatura powietrza zewnętrznego w dzisiejszych czasach jest wyższa niż jeszcze kilkanaście, kilkadziesiąt lat temu.

Ponadto, obserwuje się tendencje spadkowe liczby dni mroźnych. Przykładowo, w Częstochowie w całym 2017 roku odnotowano łącznie 5 (pięć!) dób, w których najniższa temperatura powietrza zewnętrznego wyniosła -15 st. C lub mniej (głównie przez kilka godzin w nocy). To niecałe 1,5% roku.

Zainteresowane osoby mogą odnaleźć szczegółowe dane dotyczące temperatur wyszukując w internecie uporządkowany wykres temperatur dla ich miejsca zamieszkania. Znajdują się tam dane z ostatnich kilkunastu lat zebrane przez meteorologów i przedstawione na jednym wykresie.

Oprócz ogrzewania budynków i przygotowywania ciepłej wody użytkowej, latem pompy ciepła mogą również chłodzić budynek poprzez system ogrzewania płaszczyznowego.

Ile będzie mnie kosztowało ogrzewanie?

Do działania pompy ciepła niezbędne jest źródło prądu elektrycznego, jednak koszt pracy dla potrzeb centralnego ogrzewania i przygotowywania ciepłej wody użytkowej jest niższy niż w przypadku spalania eko-groszku, pelletu lub gazu.

Współcześnie projektowane i budowane domy jednorodzinne charakteryzują się optymalnym wykorzystaniem dostępnych przestrzeni, prostymi i oszczędnymi formami, z reguły klasycznymi bryłami. Dużą wagę przykłada się do energooszczędności, stosując dobrą izolację cieplną przegród budowlanych, dwu- lub trzyszybowe okna, grube i ocieplone drzwi zewnętrzne, ogrzewanie podłogowe, często również wentylację mechaniczną z odzyskiem ciepła. Tego typu budynki posiadają 3-4 krotnie mniejsze straty ciepła w porównaniu do budynków budowanych 30-40 lat temu. Obecnie dla rodziny 3-, 4-osobowej najczęściej budowanymi domami są budynki o powierzchni 120-150 m2, a w przypadku większych rodzin do 200 m2.

Przykładowe rozwiązanie techniczne:

Dom jednorodzinny w Częstochowie o powierzchni użytkowej 180 m2, wskaźniku zapotrzebowania na ciepło budynku 55 W/m2 i zapotrzebowaniu na moc cieplną niecałe 10 kW można wyposażyć w pompę ciepła Buderus Logatherm WPS 9K o wydajności 9 kW. Dolnym źródłem ciepła będzie kolektor poziomy PE40 o łącznej długości ok. 600 m i powierzchni wymaganej do ułożenia 780 m2. Czas pracy pompy ciepła w ciągu roku wyniesie 2860 godzin, a łączna energia pozyskana z gruntu wyniesie ok. 19000 kWh/rok. Szacunkowo, koszt brutto zużytej energii elektrycznej przez pompę ciepła do celów ogrzewania budynku oraz przygotowywania ciepłej wody użytkowej wyniesie ok. 2500 zł.

Z zebranych informacji od naszych klientów, stworzyliśmy porównanie kosztów ogrzewania i przygotowywania ciepłej wody użytkowej dla różnych źródeł ciepła dla typowych współcześnie budowanych domów jednorodzinnych. Budynki te zostały dobrze zaizolowane cieplnie (ściany ocieplone styropianem o grubości 15-20 cm, dach ocieplony wełną mineralną ok. 20 cm, brak piwnic, szczelna stolarka) oraz klienci mieli podobne wymagania odnośnie przygotowywania ciepłej wody użytkowej (3-4 osoby korzystające z ciepłej wody, standardowe potrzeby, w łazience zainstalowany prysznic). 

Tabela z orientacyjnymi kosztami ogrzewania budynków poszczególnymi źródłami ciepła

Przedstawiona tabela przedstawia orientacyjne koszty ogrzewania w przypadku zastosowania mieszanych odbiorników ciepła, więc częściowo ogrzewania podłogowego i częściowo grzejników stalowych. W przypadku zastosowania samego ogrzewania podłogowego, powierzchnia grzewcza jest znacznie większa i koszta ogrzewania mogą zmniejszyć się nawet o 10%, natomiast w przypadku ogrzewania za pomocą samych grzejników koszty mogą zwiększyć się o 10%. Dodatkowo, w związku z niższą temperaturą zasilania przez pompę ciepła, grzejniki muszą być znacznie przewymiarowane i będą zajmowały wyraźnie więcej miejsca na ścianach. Dlatego zalecanym odbiornikiem ciepła w budynku ogrzewanym pompą ciepła jest ogrzewanie płaszczyznowe, ewentualnie system mieszany.

Koszty ogrzewania powietrzną pompą ciepła są wyższe o 13-17% od ogrzewania pompą ciepła z wymiennikiem gruntowym. Różnica jest widoczna i odczuwalna dla portfela, jednak ze względu na znacznie wyższe koszty montażu wybór pompy gruntowej musi być przemyślany.

Wykres z orientacyjnymi kosztami ogrzewania budynków poszczególnymi źródłami ciepła

Koszty ogrzewania zależą od bardzo wielu czynników, m. in. od preferowanej temperatury wewnątrz budynku, od strat ciepła, mostków termicznych, strat poprzez wentylację, usytuowania budynku w terenie itd. Średnio, praca pomp ciepła dla całego 2017 roku kosztowała naszych klientów z Częstochowy i okolic 1700-2900 zł (przy cenie 0,57 zł brutto za 1 kWh prądu elektrycznego). Koszt pracy grzałki elektrycznej wbudowanej w powietrzną pompę ciepła przez kilka najzimniejszych dni w 2017 roku w Częstochowie wyniósł dodatkowe 100-200 zł (przy cenie 0,57 zł brutto za 1 kWh prądu elektrycznego).

Z wykresu wynika, że koszty ogrzewania i przygotowywania c.w.u. przez pompy ciepła to obecnie najtańsze w eksploatacji źródło ciepła dla domów jednorodzinnych w naszym kraju. Pompy ciepła sprawdzają się również w budynkach poddanych termomodernizacji. Pompa posiadająca współczynnik COP 4,5 w trakcie pracy wytwarza 4,5 kW energii cieplnej z 1 kW energii elektrycznej, czyli pobiera cztery i pół raza mniej prądu niż grzałka elektryczna. Ogrzewanie jest wyraźnie tańsze niż w przypadku gazu ziemnego i pelletu, a wysokie podwyżki węgla i miału spowodowały, że nie jest on już najtańszym źródłem ciepła.

Ile będzie mnie kosztował montaż?

W trakcie naszych rozmów z klientami zawsze poświęcamy dużo czasu na przedstawienie kosztów instalacji pompy ciepła. Pomimo niezaprzeczalnych zalet tych urządzeń, większość osób kojarzy pompy ciepła jako kosztowne w zakupie i instalacji, a powodem takiej opinii jest m. in. porównywanie cen samej pompy ciepła do kotła gazowego lub olejowego. W prawidłowo przeprowadzonych obliczeniach należy porównać całość kosztów inwestycji, np. porównując montaż pompy ciepła do montażu kotłowni gazowej wraz z kosztami: projektu budowlanego instalacji, przyłącza gazowego, punktu redukcyjno-pomiarowego, komina koncentrycznego, zbiornika na gaz płynny (w przypadku braku sieci gazowej w okolicy), podpisania umowy z dostawcą gazu, uzyskaniem pozwolenia na budowę itd. W domu zasilanym pompą ciepła nie musi nawet być kanału kominowego, a jedynym rachunkiem za ogrzewanie jaki otrzymamy to wspólny rachunek za prąd dla całego gospodarstwa domowego.

Reasumując, posiadając dobrze zaizolowany termicznie współczesny budynek najtaniej będzie go ogrzewać przy pomocy pompy ciepła, zarówno gruntowej jak i powietrznej. Urządzenia te są bezobsługowe dla klientów, zajmują mało miejsca, pomieszczenia w których się znajdują są czyste i ekologiczne, można w nich z powodzeniem urządzić pralnię lub pomieszczenie gospodarcze, nie wymagają składu opału i stałego dozoru (instalacje te są bezpieczne, nie występują tam procesy spalania).

Współpracując z renomowanymi producentami pomp ciepła, profesjonalnie doradzimy i dopasujemy potrzebne urządzenia do Państwa potrzeb.